Category: Uncategorized

18 ліпеня – Міжнародны дзень Нэльсана Мандэлы, які адзначаецца штогод у дзень яго нараджэння.

Нэльсан Мандэла – выбітны чалавек, лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру, адзін з самых вядомых актывістаў у барацьбе за правы чалавека, за што 27 гадоў сядзеў у турме. Мандэла прысвяціў сваё жыццё справе міру і гуманізму – як абаронца правоў чалавека, як палітычны зняволены, як міратворца міжнароднага маштабу і першы прэзідэнт свабоднай Паўднёвай Афрыкі, абраны дэмакратычным шляхам.

«Нэльсан Мандэла паказаў нам, якую незвычайную ролю можа адыграць адзін чалавек у пабудове лепшага свету <…> Мы можам зрабіць выбар на карысць ліквідацыі беднасці. Мы можам вырашыць пакончыць з няроўнасцю. Мы можам выбраць пераўтварэнне міжнароднай эканамічнай і фінансавай сістэмы ў імя справядлівасці. Мы можам выбраць барацьбу з расізмам, павагу правоў чалавека, барацьбу са змяненнем клімату і стварэнне свету, прыдатнага для ўсяго чалавецтва. Кожны з нас можа ўнесці свой уклад – з дапамогай вялікіх і малых спраў», – гаворыцца ў пасланні Генеральнага сакратара ААН Антонію Гутэрыша да Дня Нэльсана Мандэлы 2024 года.

ААН заклікае кожнага з нас далучыцца да кампаніі ActNow за індывідуальныя дзеянні па змене клімату і ўстойліваму развіццю. Кожны з нас можа дапамагчы абмежаваць глабальнае пацяпленне і паклапаціцца аб нашай планеце. Змяняючы нашы звычкі і робячы выбар, які аказвае менш шкоднае ўздзеянне на навакольнае асяроддзе, мы можам справіцца з надзвычайнай кліматычнай сітуацыяй і пабудаваць больш устойлівы свет.

Штучны інтэлект паўсюдна прысутнічае ў нашым жыцці, як бы мы да гэтага не ставіліся. Мы выкарыстоўваем яго кожны дзень: калі тэлефануем у службу падтрымкі кліентаў, пішам электронны ліст, перакладаем дакументы ці нават плануем трэніроўку.

ШІ можа дапамагчы нам пераадолець творчы крызіс, але ён таксама можа палохаць нас. Каб разабрацца ў тым, як ён уладкованы і якія ён мае магчымасці, запрашаем вас прайсці бясплатны курс аб сувязі ШІ і лічбавай граматнасці ад медыяспецыяліста Джо Хрышчэнтэ.

Што вы вывучыце:

✏︎ Чат GPT, вялікія моўныя мадэлі, імгненнае відэа і аўдыё;

✏︎ Які змяняецца характар ​​інфармацыі і яе выкарыстанне ў адукацыі;

✏︎ Калі варта скептычна ставіцца да ШІ;

✏︎ Дыпфэйкі і патэнцыйнае злоўжыванне ШІ;

✏︎ Як правільна ўкараніць ШІ ў прафесійнае і/або акадэмічнае жыццё.

Весці курс будзе дасведчаны выкладчык, пісьменнік і медыяспецыяліст Джо Хрышчэнтэ. Заняткі па 90 хвілін будуць праходзіць у Zoom па аўторках у 19.00 (па мінскім часе) з 6 жніўня па 17 верасня 2024 года.

Чакаецца, што ўдзельнікі будуць знаёміцца ​​з матэрыяламі курса перад кожнай сустрэчай і будуць гатовыя да абмеркавання (падрыхтоўка зойме каля 1 гадзіны), мова матэрыялаў і семінара – англійская.

Старт курса – 6 жніўня.

Дэдлайн падачы заяўкі – 31 ліпеня (уключна).

Працягваюцца сустрэчы ў нашым Business Book Club, і на чарзе кніга Насіма Нікаласа Талеба «Чорны лебедзь», далучайцеся да абмеркавання 18 ліпеня ў 19.00 па менскім часе.

У тэрміналогіі Насіма Талеба, Чорны лебедзь – гэта непрадказальная і непрагназуемая падзея, якая пераварочвае і ламае жыцці мільёнаў людзей. У сваёй унікальнай кнізе, якая звяргае асновы традыцыйнай навукі, Талеб з бляскам і гумарам паказвае, як «чарналебяжыя» падзеі рухаюць нашымі лёсамі і агулам усім сусветам, і як чалавецтва, асабліва ў асобах разнастайных «экспертаў», са злачыннай зацятасцю ігнаруе іх.

Адразу пасля выхаду «Чорнага лебедзя» аўтар бліскуча прадэманстраваў сваю «не-тэорыю» на практыцы: на фоне фінансавага крызісу кампанія Талеба зарабіла (а не страціла!) для інвестараў паўмільярда даляраў. Але яго праца – не падручнік па эканоміцы. Гэта разважанні выдатнага чалавека аб жыцці і аб тым, як знайсці ў ім сваё месца.

Вядучы кніжнага клуба Ягор Расаў правядзе вас праз захапляльныя канцэпцыі кнігі і падзеліцца, як мы можам прымяняць разуменне «чорных лебедзяў» у асабістым і прафесійным жыцці.

Хочаце паступіць у амерыканскі ўніверсітэт і плануеце шукаць стыпендыю на вучобу? Далучайцеся да анлайн-сустрэчы са студэнткай каледжа Ліхайскага універсітэта Алексай Круз, каб даведацца, дзе і як шукаць фінансаванне на адукацыю ў ЗША!

Алекса вывучае псіхалогію і мастацтва ў каледжы, а зараз знаходзіцца ў Вільні ў якасці стажоркі American Councils. На нашай сустрэчы яна падзеліцца сваім досведам пошуку фінансавання, якое поўнасцю пакрыла яе адукацыю, а таксама працэсам падачы заяўкі на стыпендыю.

Сустрэча пройдзе 17 ліпеня ў 17.00 па мінскім часе.

Чаго мы можам чакаць ад працэсу навучання, калі дзеці вывучаюць больш за адну мовы ў раннім узросце?

Сферы выкарыстання мовы 

Франсуа Грожан у сваёй кнізе «Двухмоўе: жыццё і рэальнасць» (Bilingual: Life & Reality) сцвярджае, што «білінгвы звычайна асвойваюць і выкарыстоўваюць мовы ў розных сферах жыцця, з рознымі людзьмі і з рознымі мэтамі. Розныя аспекты жыцця часта патрабуюць выкарыстання розных моў».

• Дзеці будуць авалодваць мовай з пэўнымі мэтамі (напрыклад, ежа, матэматыка, гульні і бытавая жыццё).
• Веды, якія яны набываюць, залежыць ад кантэксту навучання. Білінгвы таксама выкарыстоўваюць розныя мовы ў зносінах з пэўнымі людзьмі.
• Моўныя навыкі, неабходныя для канкрэтнай прадметнай вобласці, могуць перадавацца як паміж мовамі, так і паміж абласцямі.
• Што тычыцца маленькіх вучняў, то нам трэба дапамагаць ім убачыць гэтыя сувязі, каб стымуляваць перадачу навыкаў.

Базавыя навыкі міжасобасных зносін і кагнітыўнае валоданне акадэмічнай мовай

Даследчык Джым Камінс патлумачыў развіццё розных моўных абласцей у дзяцей, адрозніваючы два тыпы мовы.

• Базавыя навыкі міжасобасных зносін (BICs) адносяцца да мовы паўсядзённага жыцця, і для засваення новай мовы звычайна патрабуецца каля 2 гадоў.
• Кагнітыўны ўзровень валодання акадэмічнай мовай (CALPs) апісвае канкрэтныя навыкі, неабходныя для разумення і зносін па акадэмічных прадметах, такіх як матэматыка і гісторыя. Засваенне новай мовы можа заняць да 5 гадоў.
• Дзецям малодшага ўзросту, якія пачынаюць вывучаць новую мову ў школе, дастаткова пачаць з базавых навыкаў (BICs), якія яны могуць перанесці са сваёй роднай мовы. Гэта адна з прычын, чаму можа падацца, што дзеці малодшага ўзросту лягчэй вывучаюць мову.
• Родная мова з’яўляецца важнай асновай для вывучэння новай мовы, таму важна развіваць CALPs роднай мовы для перадачы гэтых навыкаў.

Метакагнітыўныя навыкі

Дарослыя і старэйшыя дзеці, навучаючыся, развіваюць навыкі, якіх яшчэ няма ў дзяцей малодшага ўзросту: як навучыцца вучыцца, ці як думаць аб сваім думанні. Настаўнікі і бацькі павінны дапамагаць дзецям, якія вывучаюць мову, развіваць метакагнітыўныя навыкі, такія як:

• Выкарыстанне наяўных ведаў;
• Планаванне падыходу да задачы;
• Маніторынг і самакарэкцыя;
• Разважанні над працэсам навучання.

Запазычанне, пераключэнне кодаў і транслінгвістыка

Шматмоўныя людзі заўсёды выкарыстоўваюць усе свае моўныя рэсурсы; яны могуць выкарыстоўваць у размове асобныя словы ці фразы з іншай мовы ці нават пераключацца на цэлыя фразы. Выбар мовы вызначаецца кантэкстам: замяняць словы і фразы мультылінгвы могуць у залежнасці ад таго, з кім яны размаўляюць, альбо проста таму, што на іншай мове гэтыя словы і фразы здаюцца ім больш дакладнымі. Дзеці, якія вывучаюць дадатковую мову, часта выкарыстоўваюць больш зручную і знаёмую мову ў якасці апоры для выказвання сваіх думак, пакуль яны яшчэ недастаткова свабодна валодаюць новай мовай, каб выказацца цалкам на ёй. Гэта не павінна быць праблемай, наадварот, мы павінны падтрымліваць іх, заахвочваючы шырэйшае выкарыстанне новай мовы і дапамагаючы ім на тым узроўні, якога яны могуць дасягнуць. Транслінгвістыка – гэта падыход да навучання ў шматмоўным кантэксце, які прапануе навучэнцам выкарыстоўваць усе свае кагнітыўныя і лінгвістычныя рэсурсы.

Кагнітыўная нагрузка

Кагнітыўная нагрузка – гэта разумовае намаганне, неабходнае для выканання задачы. Існуе тры тыпы кагнітыўнай нагрузкі:

• Унутраная кагнітыўная нагрузка – гэта ўласцівая задачы складанасць. Мы можам дапамагчы дзецям, якія вывучаюць мову, з гэтай складанасцю справіцца, даючы ім візуальныя падказкі для вывучэння новай лексікі ці складаных сказаў, ці даючы дзецям аснову для пабудовы сказа, якую яны могуць выкарыстоўваць затым самастойна.
• Герменеўтычная кагнітыўная нагрузка з’яўляецца вынікам намаганняў, неабходных для таго, каб звязаць новыя ідэі з папярэднімі ведамі і перанесці гэтую інфармацыю ў доўгатэрміновую памяць. Да гэтага варта заахвочваць, напрыклад, прапаноўваючы дзецям параўнаць слоўнікавы запас і граматычныя структуры новай мовы з ужо ім вядомай, ці прапаноўваючы ім намаляваць ці згуляць новыя словы ці фразы.
• Знешняй кагнітыўнай нагрузкі трэба пазбягаць; яна выклікае цяжкасці ў навучанні, створаныя спосабам прадстаўлення інфармацыі ці кантэкстам навучання. Гэта можа быць вынікам незразумелага працоўнага ліста з невыразнымі інструкцыямі.
• Вывучэнне новай мовы і выкарыстанне іншай мовы – гэта заўсёды цяжкая праца для мозгу, і чакана, што навучэнцы могуць стамляцца ад гэтых намаганняў.

Навыкі пісьменнасці

Мы вучымся чытаць толькі адзін раз; навыкі пісьменнасці перадаюцца паміж мовамі, нават калі яны маюць розныя сістэмы пісьма. Універсальныя навыкі пісьменнасці дастасавальныя незалежна ад мовы ці сістэмы пісьма, і дзяцей трэба актыўна заахвочваць да іх перадачы. Гэтыя навыкі ўключаюць у сябе:

• Веданне друку (увага да сусветнага друку)
• Цікавасць да друку (цікавасць і задавальненне ад чытання кніг)
• Знаёмства з алфавітам (веданне таго, што знакі абазначаюць гукі і словы)
• Метакагнітыўныя навыкі (абагульненне або прагназаванне)

Іншыя навыкі чытання залежаць ад канкрэтнай мовы; ім неабходна навучаць спецыяльна. Дапамагаючы дзецям заўважаць, што агульнага і што адрозніваецца ў сістэмах пісьма, гэтым вы паспрыяце іх навучанню. Гэтыя навыкі моўнай пісьменнасці ўключаюць у сябе:

• Накіраванасць друку
• Граматыка і арфаграфія
• Культура
• Структура апавядання і рыторыка

Заключэнне 

Хоць кожнае дзіця індывідуальнае і кожная сям’я ўнікальная, існуе шмат важных канцэпцый, якія могуць дапамагчы нам падтрымаць дзяцей любога ўзросту ў вывучэнні новай мовы. Разуменне і асэнсаванне абласцей выкарыстання мовы, актыўная падтрымка развіцця метакагнітыўных навыкаў, садзейнічанне перадачы навыкаў паміж мовамі і абласцямі, а таксама ўлік кагнітыўнай нагрузкі дапамогуць бацькам і настаўнікам у навучанні гнуткіх і творчых людзей, якія валодаюць некалькімі мовамі.

Раім пачытаць:

A parents’ guide to cognitive load theory

BICS vs. CALP: Understanding the Difference

Translanguaging as a way of enhancing learning 

Mapping the Literacy of Bilingual Children

Новая сустрэча Business Book Club Амерыканскага цэнтра пройдзе 4 ліпеня і будзе прысвечана кнізе «Losing My Virginity» Рычарда Брэнсана, далучайцеся да абмеркавання!

«Losing My Virginity» – аўтабіяграфія прадпрымальніка і заснавальніка карпарацыі Virgin Group Рычарда Брэнсана, выхадца з небагатай сям’і, які ў выніку стаў адным з самых паспяховых і ўплывовых бізнесменаў Вялікабрытаніі і ўсяго свету.

Гэтая кніга пра прадпрымальніцкі дух, увасоблены ў чалавеку. Займальна, максімальна адкрыта і з мяккім гумарам Брэнсан распавядае пра самыя значныя падзеі ў сваім жыцці – правалы і перамогі, засмучэнні і дасягненні.

Вядучы кніжнага клуба Ягор Расаў падзеліцца ключавымі момантамі кнігі і абмяркуе з удзельнікамі сустрэчы, як прынцыпы поспеху Брэнсана могуць быць прымененыя ў нашым уласным жыцці і кар’еры.

Рэгіструйцеся па спасылцы.

На мінулым тыдні мы расказвалі вам пра новы выпуск часопіса English Teaching Forum 2024, ён быў прысвечаны гульням і таму, як яны дапамагаюць у выкладанні англійскай. Прапануем крыху паглыбіцца ў тэму і параім яшчэ некалькі рэсурсаў для асваення гэтай методыкі.

Activate: Games for Learning American English

Гэта калекцыя гульняў для заняткаў англійскай у класах. Гульні ў Activate дазваляюць папрактыкавацца ў папаўненні слоўнікавага запасу, граматыцы, навыках узаемадзеяння ў асяроддзі, арыентаваным на навучэнцаў і не выклікае стрэсу. Гульні даюць магчымасць паразмаўляць у нефармальнай абстаноўцы і думаць творча.

Тэкставыя і відэарэсурсы Activate вы знойдзеце па спасылцы.

Вебінар «Activate: Games for Learning American English»

Вебінар дазваляе настаўнікам больш падрабязна разабрацца з рэсурсам Activate. Ён знаёміць з метадамі кіравання класам пры правядзенні гульняў і дэманструе, як настаўнікі могуць ствараць свае ўласныя гульні, якія адпавядаюць мэтам іх вучэбнай праграмы.

Першая частка вебінара і другая частка.

Board Games

Настольныя гульні з’яўляюцца часткай калекцыі «Activate: Games for Learning American English». У кожнай гульні ёсць шлях, па якім павінны ісці гульцы, і англійскія фразы, якія яны павінны прамаўляць услых. Кожная з гэтых гульняў мае сваю тэму, якая патрабуе ад навучэнцаў выкарыстання пэўных тыпаў выразаў. Гэта дае магчымасць вучням па-рознаму практыкаваць лексіку і граматыку ў інтэрактыўнай форме.

Рэсурсы па гэтай тэме вы знойдзеце тут.

24 чэрвеня 1901 нарадзіўся амерыканскі баскетбаліст Чак Тэйлар, які праславіў аднайменную мадэль кед Converse. Converse Chuck Taylor All Star стала самым папулярным і прадаваным баскетбольным абуткам у гісторыі.

Кампанію Converse заснаваў у 1908 годзе Маркус Мілс Конверс і спачатку яна вырабляла разнастайныя тавары з гумы – галёшы, боты, і нават аўтамабільныя шыны. У 1915 годзе кампанія пачала вырабляць спартовы абутак, а ў 1917 – спецыялізаваную серыю кед для баскетбалістаў – Converse All Star.

Converse не выпадкова звярнулі ўвагу на баскетбол. Вынайдзены адносна нядаўна (у 1891-м годзе) у Спрынгфілдзе, менш чым у 100 мілях ад штаб-кватэры Converse, новы від спорту хутка набыў вялікую папулярнасць на Усходнім узбярэжжы. У адрозненне ад амерыканскага футбола і бейсбола, якія патрабавалі вялікіх адкрытых гульнявых пляцовак, у баскетбол можна было гуляць у невялікай зале ці на пляцоўцы. У родным горадзе Converse было шмат навучальных устаноў і вялікая шчыльнасць насельніцтва, таму баскетбол хутка распаўсюдзіўся сярод моладзі. Чак Тэйлар быў у іх ліку.

У 1917 годзе, калі выйшлі Converse All Star, Чак Тэйлар гуляў у баскетбольнай школьнай камандзе Columbus Bull Dogs. Праз два гады, ужо будучы гульцом прафесійнага клуба Akron Firestone Non-Skids, Тэйлар выходзіў на пляцоўку выключна ў конверсах. Гэтыя кеды сталі яго любімым абуткам і ў паўсядзённым жыцці.

Мадэль All Star не была першым баскетбольным абуткам, але яна выгадна вылучалася сярод канкурэнтаў шэрагам асаблівасцяў. Парусінавы верх сумяшчаўся з гумовай падэшвай, а спецыяльная ўстаўка на пятцы, размешчаная на ўнутраным боку, прадугледжвала абарону шчыкалатак ад празмерных нагрузак і патэнцыйных пераломаў.

Тую ж ролю гуляла і знакамітая пасля нашыўка з зоркай, скураная накладка павінна была абараняць шчыкалатку, калі ногі гульца ў палёце сутыкаліся. Яшчэ адна інавацыя Converse – ромбападобны малюнак пратэктара, які не слізгаў і дазваляў спартсмену быць больш манеўраным.

У 1921 годзе Чак Тэйлар далучыўся да Converse спачатку ў якасці прадаўца, а затым і трэнера. На золку развіцця баскетбола многія брэнды стваралі свае ўласныя каманды і адпраўлялі іх у туры па краіне для папулярызацыі тавараў. Каманда Converse называлася All Stars (у гонар новай мадэлі кед) і ўзначаліў яе Чак Тэйлар.

Каманда прыязджала ў новы горад і гуляла супраць мясцовага клуба ці каледжа. Пасля гульні Тэйлар праводзіў бясплатныя майстар-класы для мясцовых баскетбалістаў і трэнераў, даваў рэкамендацыі па спартыўных тэхніках і абутку, у якім лепш гуляць. Пасля такіх майстар-класаў з кліентамі шанец на камерцыйны поспех быў значна вышэйшы. Дзякуючы ўплыву Тэйлара да 1930-х гадоў All Star насілі баскетбалісты па ўсёй Амерыцы. У 1932 году кеды перайменавалі ў Chuck Taylor All-Stars, дадаўшы імя Чака на лагатып.

Падчас Другой сусветнай вайны Чак служыў у войску ЗША, але быў на той момант ужо немалады, таму не ўдзельнічаў у баявых дзеяннях. Тэйлар трэніраваў баскетбольную каманду Wright Field Air-Tecs на базе ВПС ЗША, а таксама распрацоўваў праграмы фізічнай падрыхтоўкі для навабранцаў. All Star стала «афіцыйным» баскетбольным абуткам узброеных сіл ЗША, вайскоўцы трэніраваліся менавіта ў ім.

Да сярэдзіны 50-х гадоў Chuck Taylor All-Star становяцца баскетбольнымі кедамі №1 у ЗША. Чак Тэйлар, як твар брэнда, аб’ездзіў усе Злучаныя Штаты з гэтай мадэллю і набыў тытул «амбасадара баскетбола». У 1968 году Чак патрапіў у Залу баскетбольнай славы, праз год вялікі папулярызатар баскетбола пайшоў з жыцця.

Паступова Converse All-Star як спартовы абутак пачалі прайграваць канкурэнтам з больш тэхналагічнымі мадэлямі і саступаць іншым вытворцам на рынку. Хоць All Star і перасталі быць галоўным баскетбольным абуткам, мадэль «выйшла на вуліцу» і набыла вялікую папулярнасць як сімвал поп-культуры.

Ужо паўгода Амерыканскі цэнтр праводзіць сустрэчы кніжнага клуба. Удзельнікі абмяркоўваюць не мастацкую літаратуру, але кнігі па лідэрстве, стратэгіі ды развіццю бізнесу. Натхняльнік і вядучы Business Book Club, саўладальнік e-commerce агенцтва World e-Com Ягор Расаў распавёў нам пра тое, як прыйшоў да чытання праз дыслексію, за што ён любіць амерыканскую бізнес-літаратуру, як пачаў весці кніжны клуб і даў некалькі парадаў тым, хто хоча стварыць свой.

Пра сябе, адукацыю ды працу

Мая сям’я родам з невялікага горада Багушэўск у Беларусі. У раннім узросце я выйграў стыпендыяльную праграму і пераехаў вучыцца ў Вялікабрытанію, дзе скончыў Універсітэт Лафбара па кірунку «Розніца, Маркетынг і Мэнэджмент» (адзін з лепшых універсітэтаў па версіі The Guardian) з адзнакай. Калі я вучыўся на бакалаўрыяце Лафбара, я ездзіў у ЗША па праграме акадэмічнай мабільнасці.

Я заснаваў і з’яўляюся саўладальнікам e-commerce агенцтва World e-Com, а таксама шэрагу іншых бізнесаў. Прадпрымальніцтвам, як асноўнай дзейнасцю, я займаюся з 2020 года. Да гэтага я працаваў дырэктарам па развіццю ў фінскай fashion-кампаніі, а таксама ў міжнародных кампаніях IBM і PwC. Дзякуючы магчымасцям дыстанцыйнай працы мне ўдалося пажыць у некалькіх краінах, а зараз я жыву ў Іспаніі.

Пра ЗША і працу з амерыканцамі

Апроч акадэмічнай мабільнасці падчас навучання ва ўніверсітэце, я шмат разоў бываў і нават жыў у ЗША – ездзіў з футбольнай камандай на тур па Новай Англіі, бегаў Нью-Ёрскі марафон, а яшчэ ездзіў на праграму Work and Travel USA. Кожны мой візіт у ЗША быў асаблівым.

Па працы ў мяне шмат амерыканскіх партнёраў і кліентаў, без іх мне было б складана ўявіць свой бізнэс і сваю кар’еру. Амерыканскі Цэнтр дае мне платформу для зносін з разумнымі людзьмі на цікавыя тэмы, мне вельмі сімпатычныя ўсе ўдзельнікі кніжнага клуба. Больш за тое, я бачу ў супрацоўніцтве з Амерыканскім цэнтрам магчымасць дапамагчы беларускаму кам’юніці энтузіястаў і прадпрымальнікаў, якія ўдасканальваюцца самастойна, і зрабіць унёсак у яго развіццё праз вывучэнне бізнес-літаратуры.

Пра чытанне і дыслексію

Канешне, чытаць важна. Ты пражываеш чужое жыццё, занураешся ў чужыя думкі, развіваеш у сабе абсалютна новыя кірункі мыслення. Але што да сталага чытання… Распавяду пра сябе сакрэт: я дыслексік*, таму я заўсёды ненавідзеў чытаць! Я заўсёды прымушаў сябе рабіць гэта праз сілу. Мне даводзілася чытаць адну і тую ж старонку па некалькі разоў. Потым я даведаўся пра спецыяльныя кнігі для дыслексікаў і маё жыццё змянілася да лепшага. Гэта спецыяльныя кнігі з няроўнымі літарамі і вялікім шрыфтам.

*Дыслексія – гэта асаблівасць успрымання інфармацыі, пры якой назіраецца выбарачнае парушэнне здольнасці да авалодання рознымі навыкамі (напрыклад, чытання і пісьма). Прасцей кажучы, у людзей з дыслексіяй узнікаюць цяжкасці ў «расшыфроўцы» слоў.

Пра тое, як чытаць больш

Я такі ж смяротны і разумею, што вакол шмат усяго, што адцягвае нашу ўвагу. Спраў заўсёды шмат, спакус яшчэ больш. Трэба сябе завабліваць, гэта як са спортам. У мяне на тэлефоне стаіць абмежаванне па сацыяльных сетках – 15 хвілін у дзень на ўсё пра ўсё. Яшчэ максімум 15 хвілін чытаю навіны на Bloomberg Business. А ў астатні вольны ад працы і хатніх спраў час я стараюся чытаць кнігі.

Пра стварэнне кніжнага клуба

Пасля заканчэння вучобы і падчас працы ў IBM, PwC, Mecaux і іншых фірмах я часта пазбягаў чытання, асабліва нон-фікшн літаратуры. Кніжкі для дыслексікаў цяжка знайсці, а часу ніколі няма. Але я ўсё ж вырашыў прымусіць сябе нарэшце чытаць штодзень. Каб не было магчымасці «саскочыць», я ўзяў на сябе адказнасць перад іншымі людзьмі. Так з’явілася ідэя зрабіць кніжны клуб, да сустрэч якога трэба рыхтавацца, чытаць матэрыял і аналізаваць яго. Гэта дапамагае запамінаць кнігі.

Пра кніжны клуб, прысвечаны бізнес-літаратуры

Я абраў гэтую сферу, таму што яна мне найбольш цікавая, а яшчэ таму, што яна дапамагае развівацца. Мне падаецца ўсе бізнес-кнігі можна падзяліць на дзве катэгорыі: больш практычныя і больш тэарэтычныя.

Практычныя дапамагаюць нам вучыцца на чужым досведзе, на чужых памылках, фармаваць нагляднасць неабходную ва ўсіх сферах дзейнасці. Сярод практычных хацеў бы адзначыць «Ілан Маск. Біяграфія» ад Уолтара Айзэксана і «Прадавец абутку» Філа Найта.

А тэарэтычныя фармуюць новы спосаб мыслення, новыя тэорыі, структуруюць досвед у галаве. Сярод тэарэтычных я б адзначыў «Сем навыкаў высокаэфектыўных людзей» ад Стывена Кові і «Рызыкуючы ўласнай скурай» ад Насім Талеба.

Пра практычную карысць бізнес-літаратуры

Я прачытаў шмат кніг і ўпэўнены, што яны мне вельмі дапамаглі. Як мінімум я стаў думаць шырэй, у мяне з’явіліся новыя арыенціры. Больш за тое, многія рэчы з кніг я ўжыў у сваёй кар’еры і ў бізнесе, асабліва тыя, што звязаныя з продажамі і менеджментам персаналу.

Колькі б вы ні чыталі, трэба заўсёды памятаць, што азнаямлення недастаткова, трэба прымушаць сябе прымяняць ідэі з кніг у жыцці. Гэта, зноў жа, як з заняткам спортам – за адзін падыход не схуднееш, трэба пастаянна трэніравацца. Таксама неабходна трэніраваць мышцу мозгу, менавіта праз імплементацыі ідэй з кніг.

Пра амерыканскую бізнес-літаратуру

Я заўсёды стараюся чытаць у арыгінале, калі гэта магчыма. Амерыканская бізнес-літаратура мне заўсёды падабалася больш за астатнія. Амерыка мяне ў сябе закахала тым, што ў гутарках, як і ў літаратуры пра бізнес, няма ніякай сарамлівасці, усё вельмі адкрыта. У кнігах шмат практычнага досведу, людзі з бізнесу кажуць пра свае пачуцці, трывогі, сумневы, таму пражываеш досведы бізнесмэнаў з Амерыкі паўнавартасна.

Пра Business Book Club Амерыканскага цэнтра

Водгукі ад удзельнікаў клуба мне вельмі прыемныя. Многія прыходзяць і актыўна ўдзельнічаюць кожны тыдзень, вядуць цікавыя дыскусіі і адкрываюць для мяне новыя погляды на тыя кнігі, якія я ўжо, здавалася б, абдумаў поўнасцю. Кніжкі чытаюць не ўсе, але гэта неабавязкова, бо асноўныя ідэі кнігі я расказваю ў прамежках паміж абмеркаваннямі ў breakout rooms. Таму прыходзьце нават калі не паспееце прачытаць кнігу да абмеркавання!

Вось якія кнігі мы ўжо паспелі абмеркаваць: «7 звычак высокаэфектыўных людзей» Стывена Кові, «Радыкальная шчырасць. Як кіраваць не губляючы чалавечнасці» Кіма Скота, «Ніякіх кампрамісаў. Вядзі перамовы так, нібы ад іх залежыць тваё жыццё» Крыстафера Восса і Тал Раз, «Прадавец абутку. Гісторыя кампаніі Nike, расказаная яе заснавальнікам» Найта Філа, «Не бойся дзейнічаць. Жанчына, праца і воля да лідэрства» Шэрыл Сэндберг, «Багаты тата – бедны тата» Роберта Кіёсакі і Шэран Лехтэр, «Стратэгія блакітнага акіяна» Рэнэ Маборгне і В. Чан Кіма, «Як заваёўваць сяброў і аказваць уплыў на людзей» Дэйла Карнэгі ды «Becoming. Мая гісторыя» Мішэль Абамы.

А вось якія кнігі мы будзем абмяркоўваць на наступных сустрэчах:

1. «Ніякіх правілаў. Унікальная культура Netflix» Хастынгс Рыд, Мэер Эрын;

2. «Губляючы нявіннасць: Як я пабудаваў бізнес, робячы ўсё па-свойму і атрымліваючы задавальненне ад жыцця» Рычарда Брэнсана;

3. «Чорны лебедзь» Насіма Нікаласа Талеба;

4. «Уліце ў яе сваё сэрца. Як кубак за кубкам будаваўся Starbucks» Говарда Шульца і Доры Джонс Йенг;

5. «Псіхалогія ўплыву» Роберта Чалдзіні.

Далучайцеся! Зарэгістравацца можна па спасылцы.

Парады тым, хто хоча стварыць свой кніжны клуб

1. Не варта брацца за кніжны клуб, калі вы не гатовыя чытаць процьму кніг і рабіць дэталёвыя нататкі па іх. Чытаць кароткі змест будзе недастаткова, удзельнікі вас хутка раскусяць і нічога не атрымаецца. На чытанне і нататкі сыходзіць багата часу. Трэба быць да гэтага гатовым!

2. Кніжны клуб, як і ва ўсё, у што вы ўкладаецеся, трэба любіць. Кожны раз рыхтаваць матэрыял і прэзентацыі, на гэта ідзе шмат часу. Калі гэта не любіць, то нічога не атрымаецца.

3. Апроч чытання трэба яшчэ паспяхова весці сустрэчы. Каб усё ішло добра, трэба абавязкова даваць магчымасць удзельнікам узаемадзейнічаць і абмяркоўваць ідэі з кніг.

4. Эйнштэйну прыпісваюць словы: «Калі вы нешта не можаце растлумачыць 6-гадоваму дзіцяці, вы самі гэтага не разумееце». Не ведаю, ці казаў ён гэтыя словы, але гэта праўда. Трэба вельмі дэталёва разумець ідэі кніг, каб якасна іх пераказваць простымі словамі. Каб удзельнікі сустрэчы, якія не прачыталі кнігу, маглі за кароткі час зразумець яе сутнасць і ўдзельнічаць у абмеркаванні.

5. Удзел у кніжных клубах дазваляе людзям даведвацца розныя меркаванні аб кнігах. Параўнанне урокаў з кніг з асабістым досведам у бізнесе і кар’еры гуляе важную ролю для іх. Таму вельмі важна спасылацца на свой уласны досвед у абмеркаваннях.

Праграма OPEN прапануе бясплатныя анлайн-курсы англійскай мовы працягласцю ад 5 да 12 тыдняў. Для самастойнага праходжання зараз адкрыты рэгістрацыі на 2 курсы:

Developing and Teaching Academic Writing Courses

Курс «Распрацоўка і выкладанне акадэмічнага пісьма» прызначаны для таго, каб дапамагчы слухачам лепш зразумець розныя падыходы, тыпы і ключавыя кампаненты курсаў акадэмічнага пісьма. У рамках гэтага курса ўдзельнікі распрацуюць кантэкстуалізаваныя навучальныя матэрыялы для курсаў акадэмічнага пісьма ў класе англійскай як замежнай.

Рэгістрацыя заканчваецца 24 чэрвеня 2024 года.

Зарэгістравацца можна па спасылцы: https://nomination.openenglishprograms.org/ParticipantProfile/WelcomeSurvey/2f4cb3ce5b3a4f36076908dc559be75c 

TESOL Methods

Курс накіраваны на выкладчыкаў і дае сучасныя методыкі навучання англійскай вучняў розных узростаў і кантэкстаў. Вы будзеце вывучаць лепшыя практыкі навучання аўдзіраванню, маўленню, чытанню і пісьму, уключаючы граматыку і слоўнікавы запас, і даведаецеся, як стварыць эфектыўнае камунікатыўнае моўнае асяроддзе для ўсіх навучэнцаў.

Рэгістрацыя заканчваецца 12 жніўня 2024 года.

Зарэгістравацца можна па спасылцы: https://nomination.openenglishprograms.org/ParticipantProfile/WelcomeSurvey/2209e84120904df2deb908dc872fe328 

Часопіс English Teaching Forum 2024, Volume 62, Number 1

Новы выпуск часопіса прысвечаны гульням і таму, як яны дапамагаюць у выкладанні англійскай. У выпуску вы знойдзеце артыкулы пра тое, як гульня «пытанне-адказ» паляпшае навыкі чытання, скіл пастаноўкі пытанняў і аналізу; крэатыўныя ідэі па выкарыстанні сацсеткі X для пераказу падзей; прапановы па ператварэнні сцен у класе ў гульнявыя дошкі; гайд па арганізацыі навучання, заснаваны на Сямі цудах свету і многае іншае.

Азнаёміцца ​​з выпускам можна па спасылцы: https://americanenglish.state.gov/resources/english-teaching-forum-2024-volume-62-number-1  

А вы ведаеце, чым адрозніваецца амерыканскі каледж ад універсітэта? Прыходзьце на анлайн-сустрэчу EducationUSA Belarus са студэнткай каледжа Ліхайскага ўніверсітэта Алексай Круз каб даведацца больш!

Каледжы ў ЗША – гэта шырокі спектр навучальных устаноў, але аб’ядноўвае іх той факт, што яны накіраваны толькі на навучанне прафесіі, без даследчай або навуковай дзейнасці. Ва ўніверсітэтах жа не толькі выкладаюць праграмы бакалаўрыяту, магістратуры і аспірантуры, але і праводзяць даследчую або навуковую працу.

Алекса Круз вывучае псіхалогію і мастацтва ў каледжы Ліхайскага ўніверсітэта, а цяпер знаходзіцца ў Вільні ў якасці стажоркі American Councils. На сустрэчы Алекса распавядзе пра працэс паступлення ў амерыканскі каледж – ад тэрмінаў і фармату падачы заяўкі да падрыхтоўкі рэкамендацыйных лістоў.

Сустрэча пройдзе 27 чэрвеня а 17:00 паводле мінскага часу.

Зарэгістравацца

Ці задумваліся вы над тым, адкуль бяруцца грамадзянскія рухі? Чаму адны з іх з’яўляюцца і знікаюць, а іншыя – змяняюць гісторыю цэлых народаў? Каб пагрузіцца ў гэтую гістарычную вобласць, запрашаем вас прайсці курс аб грамадзянскіх правах у ЗША, які падрыхтаваў для аўдыторыі Амерыканскага цэнтра прафесар універсітэта Паўночнай Караліны і намінант Пулітцэраўскай прэміі Дэвід Голдфілд!

На курсе вы даведаецеся, як адмянілі рабства, як змагаліся за свае правы жанчыны і мігранты, як пераадольвалі расавую сегрэгацыю, што важнага здарылася падчас прэзідэнцтва Абамы і чаму Black live matters ускалыхнуў ЗША.

Курс складаецца з 7 відэа-лекцый прафесара Голдфілда, а таксама вялікіх і падрабязных спісаў дадатковых матэрыялаў са спасылкамі (кнігі, артыкулы, відэа), якія дапамогуць вам глыбей пагрузіцца ў тэму занятку.

Доступ да курса вы знойдзеце па спасылцы. Поспехаў!

На чарговай сустрэчы Business Book Club з Ягорам Расавым абмяркуем кнігу Мішэль Абамы «Becoming» («Станаўленне»).

«Справа не ў тым, каб быць дасканалымі. І не ў тым, дзе вы апынецеся ў рэшце рэшт. Проста ёсць асаблівая моц у тым, каб заявіць пра сябе, расказаць сваю ўнікальную гісторыю, падзяліцца ўласным бачаннем. А ў жаданні пазнаваць і чуць іншых ёсць асаблівая высакароднасць. Вось так, па-мойму, мы і становімся людзьмі».

«Becoming» – вельмі шчырае і глыбока асабістае апавяданне былой першай лэдзі ЗША, якое апісвае яе шлях ад юнацтва ў Чыкага да жыцця ў Белым доме. Кніга напоўнена ўрокамі сілы, надзеі і станаўлення ўласнай асобы.

Ягор Расаў разам з удзельнікамі клуба абмяркуюць галоўныя канцэпты кнігі, падзеляцца ўражаннямі і абмяркуюць, як прынцыпы і гісторыі са «Станаўлення» могуць натхніць і падтрымаць кожнага з нас на ўласным шляху. 

Не саромейцеся далучацца нават калі вы не чыталі ці не паспяваеце прачытаць кнігу, сустрэчы праходзяць у інтэрактыўнай форме і вы зможаце папрактыкавацца ў англійскай, абмяркоўваючы карысную і добрую літаратуру.

20 чэрвеня зноў сустракаемся ў нашым Business Book Club! Гэтым разам будзем адчыняць для сябе сакрэты поспеху Netflix! 

На чарговай сустрэчы кніжнага клуба Амерыканскага цэнтра з Ягорам Расавым абмяркуем кнігу «No Rules Rules: Netflix and the Culture of Reinvention» Эрын Мэер і Рыда Хастынгса.

Культура Netflix унікальная. У ёй чалавек стаіць вышэй за працэсы, а інавацыі – вышэй за эфектыўнасць. Супрацоўнікам плацяць вышэй за рынак, але могуць звольніць (са шчодрай выходнай дапамогай) за добрую працу, таму што чакаюць выбітнай. На любым узроўні патрабуюць даваць і прымаць зваротную сувязь, а ўзамен даюць поўную свабоду: не трэба ўзгадняць свой адпачынак і строга даваць справаздачу за камандзіровачныя выдаткі. Рашэнні прымаюць зыходзячы з выгоды кампаніі, а не з-за меркавання начальніка.

Як гэта працуе і як выглядае знутры, распавядаюць сузаснавальнік Netflix Рыд Хастынгс і яго суаўтар – прафесар INSEAD Эрын Мэер, якая правяла мноства інтэрв’ю з былымі і цяперашнімі супрацоўнікамі кампаніі. Кніга натхняе і дазваляе па-новаму зірнуць на мэты і сродкі сучасных арганізацый, кадравую палітыку і шматлікае іншае.

Вясной 2024 года, каб падтрымаць мастакоў у эміграцыі, Амерыканскі цэнтр арганізаваў для іх серыю сустрэч з псіхолагам. У сустрэчах прынялі ўдзел 23 чалавекі – мастакі, скульптары, музыканты, фатографы, дызайнеры – рознага ўзросту (ад 19 да 76 гадоў) і з розным досведам працы з псіхолагам. Для некаторых гэта быў першы досвед такога ўзаемадзеяння. Яны дзяліліся тым, што ў іх былі стэрэатыпныя ўяўленні пра псіхалагічнае кансультаванне, але пасля ўдзелу ў групе іх прадстаўлення змяніліся і яны выказвалі падзяку за такую ​​магчымасць.

Падчас сустрэч мастакі абмяркоўвалі ў групах розныя тэмы, такія як: адаптацыя ў эміграцыі, адаптацыя ў крызісных сітуацыях, як перажываць няпростыя моманты ў жыцці, як спраўляцца з траўматычнымі падзеямі, як дапамагаць спраўляцца з эміграцыяй сваім дзецям і як дапамагаць сабе. Таксама ўдзельнікі разам выконвалі псіхалагічныя практыкаванні.

Псіхолаг Віялета Нікіцік, грамадзянка ЗША, з якой працавалі ўдзельнікі, падзялілася з намі вопытам гэтага ўзаемадзеяння:

«Для мяне было важным стварыць бяспечную атмасферу на трэнінгах, даць магчымасць удзельнікам казаць пра свае перажыванні звязаныя з эміграцыяй ці жыццём у Беларусі ў прымаючым асяроддзі. Удзельнікі адзначылі, што ім стала лягчэй таму, што яны не адзінокія ў сваіх перажываннях; адзначылі, што ў групе такіх жа творчых удзельнікаў ім лягчэй прад’яўляцца, гаварыць пра сябе і з вялікай цікавасцю слухаць іншых. Менавіта псіхалагічныя трэнінгі дапамаглі ім бліжэй пазнаёміцца ​​адзін з адным і стварыць блізкія, цёплыя, даверныя адносіны паміж сабой, што ўмацоўвае іх камунікацыю пасля завяршэння рэзідэнцый і трэнінгаў, гэта асабліва спрыяльна ўплывае на сацыяльную адаптацыю ў эміграцыі.

Таксама ўдзельнікі адзначылі, што кантактаванне і ўзаемадзеянні на псіхалагічных трэнінгах дапамагаюць ім знізіць міжасобасную канкурэнцыю і напружанне ў камунікацыі, таму што яны таксама хутчэй пачынаюць бачыць і ўспрымаць іншых удзельнікаў як блізкіх людзей, а не канкурэнтаў, “чужых”.

Такія праграмы важныя і патрэбныя для творчых людзей, асабліва ў пачатку іх адаптацыі ў новай краіне – для дапамогі ў псіхалагічнай самарэгуляцыі, атрымання групавой падтрымкі, умацаванні сацыялізацыі і прафілактыкі дэпрэсіўных настрояў».

Вясной 2024 года Амерыканскі цэнтр арганізаваў курс англійскай мовы для людзей творчых прафесій – мастакоў, фатографаў, артыстаў, пісьменнікаў і іншых прафесіяналаў з крэатыўных індустрый.

Курс вяла выкладчыца Вэндзі Сцюард. Яна нарадзілася ў Флорыдзе, але большую частку свайго жыцця правяла за мяжой, працуючы ў сферы міжнароднай адукацыі.

Маючы больш за дзесяць гадоў прафесійнага досведу за плячыма, яна з поспехам навучала студэнтаў у розных навучальных установах па ўсім свеце.

Вэндзі дапамагала ўдзельнікам курса авалодаць прафесійнай лексікай, вучыцца пісаць артыстычныя біяграфіі і матывацыйны лісты; ствараць кантэнт для сваіх сацсетак і сайтаў на англійскай мове; распрацоўваць грантавыя заяўкі і асвойваць дзелавую камунікацыю ў свеце мастацтва.

Мы папрасілі фатографа Яўгена Aтцецкага, аднаго з удзельнікаў, падзяліцца ўражаннямі ад праходжання курса. Вось што ён напісаў:

Цяпер, калі многія беларускія аўтары знаходзяцца ў вымушанай эміграцыі, як ніколі важная камунікацыя на англійскай мове. Англійская сёння – гэта новыя сувязі і дзелавыя перамовы, гэта магчымасці і новыя праекты. Праграма мінімум для сучаснага мастака: біяграфія, CV, партфоліа. Вельмі карыснымі з’яўляюцца навыкі дзелавой перапіскі і запаўнення заявак.

Менавіта гэтым мы і займаліся на курсе і падчас дамашніх заданняў. Апошнія былі вельмі карыснымі. Спачатку ты звяртаешся да сябе, а пасля афармляеш яшчэ ўсё гэта на англійскай. Складана, патрабуе часу, але якое прыносіць задавальненне і вынік.

На самім курсе няма ні слова па-руску ці па-беларуску. Вельмі важна пагрузіцца ў асяроддзе. Калі ты паўтары гадзіны слухаеш англійскую мову, яе рытм, гучанне становяцца звыклымі, а словы і фразы больш зразумелымі.

Кожны з нас меў магчымасць выказвацца, рэагаваць на зададзеныя выкладчыцай тэмы. А гэта значыць мець вельмі важную практыку гаварэння.

Асобны дзякуй хочацца сказаць Вэндзі за зваротную сувязь і дасведчаную арганізацыю заняткаў, а Амерыканскаму цэнтру ў Мінску – за магчымасць навучацца англійскай ў асяроддзі аднадумцаў пад кіраўніцтвам выдатнай выкладчыцы

Разам з Ягорам Расавым, вядучым BBC з багатым досведам у галіне маркетынгу, менеджменту і глабальнага гандлю, удзельнікі абмяркуюць 9 кніг, якія сталі знакавымі падзеямі ў бізнес-літаратуры. Удзел у Business Book Club – унікальная магчымасць не толькі палепшыць англійскую і атрымаць новыя веды, але і пашырыць кола аднадумцаў, лічыць Ягор.

Першая сустрэча была прысвечана бэстсэлеру «Багаты тата, бедны тата» Роберта Кіясакі і Шэран Лехтэр. Гэтая кніга ў свой час перавярнула ўяўленне аб фінансавай пісьменнасці і шляху да фінансавай незалежнасці.

На другой сустрэчы ўдзельнікі абмяркоўвалі кнігу «Стратэгія блакітнага акіяна» Рэнэ Маборн і У. Чан Кіма. Аўтары «Стратэгіі» ўпэўненыя – трэба адысці ў бок і прыдумаць нешта зусім новае. І тады ў спакойных водах «Блакітнага акіяна» ваш бізнес будзе расці.

Трэцяя дыскусія будзе прысвечана вечнай класіцы – «Як заваёўваць сяброў і аказваць уплыў на людзей» Дэйла Карнегі. Гэтая кніга – сапраўдная скарбніца ведаў па майстэрстве зносін, якая ўжо дзесяцігоддзі дапамагае людзям дасягаць поспеху ў жыцці і кар’еры. Удзельнікі абмяркуюць ключавыя прынцыпы і прыёмы, апісаныя Карнегі, і падзеляцца думкамі аб тым, як прымяняць іх у сучасным свеце.

За анонсамі наступных сустрэч Business Book Club сачыце ў нашых сацыяльных сетках!

Развіццё білінгвізму і мультылінгвізму ў апошнія гады выклікае ўсё большую цікавасць сярод бацькоў і выкладчыкаў. Усё з-за таго, што білінгвізм і мультылінгвізм аказваюць глыбокі ўплыў на кагнітыўнае, моўнае і сацыя-эмацыйнае развіццё дзіцяці. Якія перавагі дае ранняе вывучэнне моў? Якія механізмы дапамагаюць дзецям вывучаць мовы так хутка? Пра гэта чытайце ў канспекце выступу прафесара ў галіне адукацыі Анджэлы Пальмеры, якая правяла лекцыю ў рамках праекту «Raising multilingual children».

Да асноўных пераваг ранняга вывучэння моў дзецьмі прафесар Пальмеры адносіць:

1. Кагнітыўныя перавагі.

Высокія арганізатарскія функцыі. Дзеці, якія вывучаюць некалькі моў, лепш вырашаюць праблемы ў розных галінах жыцця, дэманструюць кагнітыўную гнуткасць і добрую канцэнтрацыю, што абумоўлена неабходнасцю пераключацца паміж некалькімі мовамі.

Развітая моўная свядомасць. “Паглыбленне” ў некалькі лінгвістычных структур спрыяе развіццю металінгвістычнай свядомасці ў дзіцяці, дазваляючы яму ўсведамляць мову як сістэму з рознымі правіламі і ўзорамі.

2. Лінгвістычныя перавагі. 

Паскоранае вывучэнне мовы. У маленькіх дзяцей высокая нейрапластычнасць, што палягчае вывучэнне новых моў нават пры адначасовым выкарыстанні некалькіх моў. Багаты слоўнікавы запас. Мультылінгвізм узбагачае слоўнікавы запас дзіцяці ў цэлым і пашырае агульны лінгвістычны рэпертуар.

3. Культурныя і сацыяльныя перавагі.

Культурная кампетэнтнасць. Шматмоўе спрыяе культурнаму разуменню, развіваючы эмпатыю і павагу да розных поглядаў. Развітыя сацыяльныя навыкі. Мультымоўныя дзеці часта дэманструюць уменне мець зносіны без аглядкі на культурныя межы, што палягчае міжасабовыя і міжкультурныя сувязі.

4. Кагнітыўны рэзерв і нейраабарона.

Кагнітыўны рэзерв. Веданне некалькіх моў уплывае на кагнітыўны рэзерв – здольнасць мозгу спраўляцца з яго пашкоджаннямі ў выніку інсультаў і траўмаў, і нейрадэгенератыўнымі захворваннямі ў сталым веку.

Нейраабарона. Пастаянная практыка мультылінгвізму можа аказваць нейраабароннае дзеянне, спрыяючы ўстойлівасці мозгу ў сувязі з узроставым зніжэннем кагнітыўных функцый.

Як маленькія дзеці вучаць мовы:

1. Засваенне мовы немаўлятамі.

Сэнсаматорная стадыя. Немаўляты першапачаткова асвойваюць мову праз сэнсарна-маторныя ўзаемадзеянні, распазнаючы маўленчыя гукі і патэрны з дапамогай аўдыё- і візуальных стымулаў.

Лепет (мармытанне) і імітацыя. Дзіцячы лепет (мармытанне) – папярэднік маўлення, які з’яўляецца спробай немаўляці выдаваць гукі і жэстыкуляваць. А імітацыя – вывучэнне мовы праз перайманне гаворкі сваіх бацькоў (апекуноў).

2. Развіццё маўлення ў раннім дзяцінстве.

Сацыяльнае ўзаемадзеянне. Засваенне мовы моцна залежыць ад сацыяльнага ўзаемадзеяння, а бацькі (апекуны) выступаюць у якасці ролевай мадэлі для дзіцяці. Яно асвойвае маўленне праз інтэрактыўнае і вербальнае ўзаемадзеянне са сваімі значнымі фігурамі.

Варыятыўнасць атрымання інфармацыі. Дзіцяці важна атрымліваць разнастайную маўленчую інфармацыю на некалькіх мовах, што спрыяе моўнай дыферэнцыяцыі, дазваляючы дзецям адрозніваць мовы адна ад адной.

3. Развіццё білінгвізму і мультылінгвізму

Пераключэнне моўнага кода і змешванне моў. Білінгвы і мультылінгвы пераходзяць з мовы на мову праз пераключэнне кодаў, адаптуючы свой моўны рэпертуар да камунікатыўных кантэкстаў і суразмоўцаў.

Моўнае дамінаванне. Узроўні валодання дзвюма і больш мовамі могуць вар’іравацца. На гэта ўплываюць такія фактары, як моўнае ўздзеянне, прыклады выкарыстання і сацыяльны кантэкст.

Крытычны перыяд засваення другой мовы. Крытычны перыяд – гэта ўзроставы перыяд, калі дзеці “без намаганняў” засвойваюць мовы. Як правіла, ён пачынаецца ў раннім дзяцінстве і змяншаецца з прыбліжэннем падлеткавага ўзросту. Гэта перыяд павышанай нейрапластычнасці і здольнасці да вывучэння моў. Даследаванні паказваюць, што на працягу гэтага перыяду мозг дэманструе вялікую гнуткасць у апрацоўцы і засваенні моўнага матэрыялу, што прыводзіць да больш эфектыўнага засваення мовы.

Набыццё “правільнага” акцэнту, граматычнай кампетэнтнасці і валоданне мовай на ўзроўні носьбіта даецца дзецям лягчэй, калі навучанне адбываецца на працягу гэтага крытычнага перыяду. Хаця дзеці могуць працягваць вывучаць мовы і пасля гэтага перыяду, лёгкасць, з якімі яны гэта робяць, будзе памяншацца. Разуменне важнасці крытычнага перыяду пры засваенні другой (і больш) мовы падкрэслівае важнасць ранняга паглыблення ў шматмоўнае асяроддзе.

Заключэнне

Мультылінгвізм дае шматлікія кагнітыўныя, лінгвістычныя і сацыя-эмацыйныя перавагі для развіцця маленькіх дзяцей, узбагачаючы іх разуменне свету. Веданне механізмаў вывучэння моў у раннім дзяцінстве фарміруе стратэгіі для аптымізацыі навучальнага асяроддзя і развіцця мультылінгвізму з ранняга ўзросту.

Карысныя рэсурсы:

Мозг білінгваў: https://youtu.be/nzHY-muy2Mw?feature=shared

Перавагі білінгвальнага мозгу: https://youtu.be/MMmOLN5zBLY?feature=shared

Перавагі валодання дзвюма мовамі: https://youtu.be/eAqVR4JQITc?feature=shared\

Літаратура:

Foundations for Multilingualism in Education: З Principles to Practice

by Ester J. De Jong